Archiwum Państwowe w Katowicach Oddział w Pszczynie. Informator o zasobie archiwalnym
Piotr Matuszek, Joanna Szczepańczyk
Katowice 2009
Cena: 35 zł 5 zł
Publikacja Informator o Zasobie archiwalnym, Archiwum Państwowego w Katowicach Oddział w Pszczynie autorstwa Piotra Matuszka i Joanny Szczepańczyk jest, podobnie jak wydany w 2007 r. Informator o zasobie katowickiego Archiwum, podstawowym środkiem ewidencyjno-informacyjnym umożliwiającym łatwe dotarcie do poszukiwanych informacji na temat zasobu pszczyńskiego Oddziału tegoż Archiwum. Celem informatora jest dostarczenie korzystającemu podstawowych informacji o wszystkich zespołach i zbiorach przechowywanych w pszczyńskim Oddziale Archiwum Państwowego w Katowicach, bez względu na stopień ich opracowania. Stąd znalazły się w nim zarówno zespoły opracowane, mające w pełni przygotowane pomoce ewidencyjno-informacyjne w postaci inwentarzy, jak również zespoły częściowo tylko opracowane i zewidencjonowane na różnego rodzaju spisach oraz zespoły bez żadnej ewidencji, które dopiero sukcesywnie będą wyposażone w takie pomoce informacyjne. Informator opisuje zasób archiwalny jednego z siedmiu Oddziałów katowickiego Archiwum - Oddziału w Pszczynie.
Pszczyńskie Archiwum formalnie zostało powołane do życia w 1950 roku, jednak tradycje archiwalne Pszczyny sięgają czasów znacznie wcześniejszych z uwagi na specyficzną rolę Pszczyny w strukturach polityczno-administracyjnych Śląska jako stolicy Wolnego Państwa Stanowego (freie Standesherrschaft) - co najmniej początków XVI wieku. Stąd główny trzon zasobu tego Archiwum stanowi pozostałość po działalności kancelarii rodów panujących na Pszczynie: Piastów śląskich, Przemyślidów, Podiebradowiczów, Turzonów, von Promnitzów, von Anhaltów i von Hochbergów. Bazę lokalową zaś stanowią pomieszczenia na zamku pszczyńskim, w których były gromadzone przez wieki archiwalia tych rodów. To rzadko spotykana w skali co najmniej śląskiej ciągłość tradycji również w wymiarze wyposażenia w unikalne drewniane szafy archiwalne, które same są zabytkami.
Oddział w Pszczynie Archiwum Państwowego w Katowicach działa na obszarze historycznego powiatu pszczyńskiego, a obecnie obejmuje terytorialnie powiaty pszczyński, mikołowski, Bieruńsko-Lędziński (prócz Imielina i Chełmu Śląskiego) oraz miasto (powiat grodzki) Tychy, przechowując w swoim zasobie spuściznę archiwalną południowo-wschodniej części historycznego Górnego Śląska.
Informatorowi nadano układ oparty na wytycznych Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych. Podstawową część informatora stanowią opisy całości zasobu - wszystkich zespołów oraz zbiorów, podzielonych na 13 grup rzeczowych. Informator dopełniają: wstęp, wykaz skrótów, indeksy: nazwisk i miejscowości występujących w zasobie archiwum. Na końcu, dla badaczy poszukujących pozostałości aktowej konkretnego, znanego im z nazwy aktotwórcy, w celu łatwiejszego odnalezienia dodano również alfabetyczny wykaz nazw zespołów i zbiorów archiwalnych zarówno w języku polskim, jak i oryginalnym, z odniesieniem do numeru pozycji w układzie informatora.
W układzie informatora wyróżniono następujące grupy rzeczowe:
- Organy ustawodawcze i władze naczelne
- Administracja ogólna
- Administracja specjalna
- Instytucje wymiaru sprawiedliwości i ochrony prawa
- Akta metrykalne i urzędy stanu cywilnego
- Cechy
- Związki zawodowe
- Spółdzielczość
- Instytucje finansowe
- Urzędy i instytucje gospodarcze, przedsiębiorstwa
- Stowarzyszenia i ruchy społeczne
- Instytucje nauki i oświaty
- Instytucje ochrony zdrowia i opieki społecznej
- Archiwa rodzinno-majątkowe, spuścizny, kolekcje i zbiory
Współwydawcą publikacji jest Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowywch.