Informacja o ograniczeniach w udostępnianiu materiałów archiwalnych w pracowniach naukowych Archiwum Państwowego
Obecnie występują utrudnienia w dostępie do poniższych zespołów archiwalnych w Centrali w Katowicach oraz w Oddziałach w Bielsku-Białej, Cieszynie, Pszczynie i Raciborzu. Za utrudnienia przepraszamy.
Centrala Katowice
(z uwagi na przeprowadzane prace związane z opracowywaniem, konserwacją i digitalizacją)
Zespół nr 12/5 Sąd Obwodowy w Mysłowicach – spisy nr: 2, 6, 7, 8, 13, 14, 15
Zespół nr 12/27 Urząd Wojewódzki Śląski w Katowicach, Wydział Administracyjny
Zespół nr 12/77 Niemiecki Związek Narodowy na Śląsku Polskim, sygn. 1-668
Zespół nr 12/181 Zbiór kartograficzny Archiwum Państwowego w Katowicach do roku 1945
Zespół nr 12/396 Wyższy Urząd Górniczy w Katowicach – spisy nr 1 - 21
Zespół nr 12/497 Zjednoczenie Górniczo-Hutnicze Metali Nieżelaznych w Katowicach
Zespół nr 12/776 Akta miasta Sosnowca, spis nr 2
Zespół nr 12/839 Archiwum Górnicze z Dąbrowy Górniczej
Zespół nr 12/945 Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Zawierciu
Zespół nr 12/957 Towarzystwo Kopalń i Zakładów Hutniczych Sosnowieckich Sp. Akc. w Sosnowcu
Zespół nr 12/1418 Akta gruntowe powiatu lublinieckiego
Zespół nr 12/1419 Królewski Sąd Obwodowy w Lublińcu (nie są zablokowane materiały z inwentarza)
Zespół nr 12/1634 Sąd Grodzki w Lublińcu (nie są zablokowane materiały ze spisu dla 2391 j.a.)
Zespół nr 12/1793 Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Katowicach
Zespół nr 12/1918 Zarząd Wojewódzki Związku Młodzieży Polskiej w Katowicach i jednostki podległe
Zespół nr 12/1926 Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Bielsku-Białej
Zespół nr 12/2593 Urząd Stanu Cywilnego w Załężu, sygn. 129 – 222
Zespół nr 14/386 Zbiór akt gruntowych sądów w Wodzisławiu Śląskim – depozyt w Archiwum Państwowym w Katowicach
Oddział w Bielsku-Białej
(z uwagi na przeprowadzane prace związane z opracowywaniem, konserwacją i digitalizacją)
Zespół nr 13/105 Cech Sukienników w Bielsku, sygn. 6, 7.Zespół nr 13/382, Rolnicza Spółdzielnia Wytwórcza im. "Juliana Marchlewskiego" w Starej Wsi
Zespół nr 13/711, Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna "WYZWOLENIE" w Pisarzowicach
Zespół nr 13/382, Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna im. PKWN w Dankowicach
Zespół nr 13/566, C.k. Sąd Powiatowy w Andrychowie
Zespół nr 13/1034, Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Rycerce Dolnej
Zespół nr 13/1035, Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Rycerce Górnej
Zespół nr 13/1036, Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Rajczy
Oddział w Cieszynie
(z uwagi na przeprowadzane prace związane z opracowywaniem, konserwacją i digitalizacją)
Zespół nr 14/3 Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego
Oddział w Pszczynie
(z uwagi na przeprowadzane prace związane z opracowywaniem, konserwacją i digitalizacją)
Zespół nr 17/53 Archiwum Książąt Pszczyńskich dział XVIII – kartografia
Zespół nr 17/415 Urząd Stanu Cywilnego w Pawłowicach
Oddział w Raciborzu
(z uwagi na przeprowadzane prace związane z opracowywaniem, konserwacją i digitalizacją)
Zespół nr 18/95 Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej w Bujakowie 1800-1874, sygn. 1-157
Zespół nr 18/118 Akta stanu cywilnego gmin żydowskich powiatu rybnickiego 1810-1877, sygn. 1-32
Zespół nr 18/13 Akta stanu cywilnego 1800-1954:
Akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej w Bieńkowicach 1800-1845, sygn. 1-119
Akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej w Ostrogu (tylko gmina Bosacz) 1821-1838, sygn. 120-123
Akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej w Cyprzanowie 1800-1846, sygn. 124-244
Akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej w Dziergowicach 1849-1874, sygn. 245
Akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej w Gamowie 1857-1874, sygn. 246
Akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej w Grudyni Wielkiej, 1815-1822, sygn. 247-248
Akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej w Krowiarkach, 1800-1847, sygn. 249-332
Zobacz również
Fotorelacja ze Śląskiego Festiwalu Nauki Katowice.
Zobacz również
Na wystawie „Pamięć Polski. Lista Krajowa Programu UNESCO Pamięć Świata – 4. edycja” ukazane zostało 15 bezcennych obiektów dziedzictwa wpisanych w tym roku na Listę. To unikalne dokumenty powstałe w okresie od średniowiecza do II wojny światowej, które wywarły znaczący wpływ na polskie dzieje i kulturę.
Zobacz również
Dyrektor Archiwum Państwowego w Katowicach poszukuje kandydatów na stanowisko Kierownika Działu do spraw administracyjno-gospodarczych.
Zobacz również
Już 9 października 2021 roku rozpoczyna się 5.edycja Śląskiego Festiwalu Nauki w Katowicach, a 10 października spotkamy się z publicznością festiwalową na bulwarach nad katowicką Rawą. Stanowisko Archiwum Państwowego w Katowicach znajdzie się w strefie nauk humanistyczno-społecznych.
Zobacz również
Mija 100 lat od momentu wybuchu III powstania śląskiego, które przesądziło o przyłączeniu części Górnego Śląska do Polski w 1922 roku. W powstańczych zrywach, w latach 1919, 1920 i 1921, wzięło udział kilkadziesiąt tysięcy powstańców (ich liczba nie jest do końca znana), głównie mieszkańców Górnego Śląska.
Zobacz również
Obchody rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja miały i mają duże znaczenie dla historycznej pamięci zbiorowej Polaków. W czasach zaborów pobudzały i utrzymywały ideę narodowej i państwowej tożsamości w chwili, kiedy nie mieliśmy własnego państwa lub kiedy państwo to nie było w pełni suwerenne. W czasach niepodległości rocznice te cementowały polskie społeczeństwo i podkreślały własne dziedzictwo historyczne.
Zobacz również
W Sali Lustrzanej Muzeum Zamkowego w Pszczynie w dniach 30 września – 1 października 2021 roku odbyła się konferencja naukowa zatytułowana Pszczyńska mapa Hindenberga z 1636 roku. Konserwacja – kartografia – historia.
Zobacz również
Obchody „XX Skarbów z cieszyńskiej trówły” zostały zorganizowane w dniach 17-19 września 2021 r. przy współpracy z Zamkiem Cieszyn oraz Muzeum Śląska Cieszyńskiego. Tematem wydarzenia były cieszyńskie cechy rzemieślnicze i ich historia. Na Zamku Cieszyn zorganizowano interaktywną wystawę przedstawiającą różne cechy i towary, które wytwarzały.
Zobacz również
Pszczyna, 30 września – 1 października 2021 roku
Zobacz również
Archiwum Państwowe w Katowicach informuje, że z dniem 24 maja 2021 roku wznawia funkcjonowanie Pracowni Naukowych w Centrali Archiwum Państwowego w Katowicach oraz w Oddziałach w Bielsku-Białej, Cieszynie, Gliwicach, Pszczynie i Raciborzu
Zobacz również
Obecnie występują utrudnienia w dostępie do poniższych zespołów archiwalnych w Centrali w Katowicach oraz w Oddziałach w Bielsku-Białej, Cieszynie, Pszczynie i Raciborzu. Za utrudnienia przepraszamy.
Zobacz również
https://archiwumkatowice.bip.gov.pl/
Zobacz również
Pracownia Konserwatorska Archiwum Państwowego w Katowicach
ul. Józefowska 104, 40-145 Katowice
Zobacz również
Kontakt: mgr Katarzyna Kwaśniewicz - kierownik Oddziału Konserwacji i Zabezpieczania Zasobu Archiwum Państwowego w Katowicach, tel. 32 208 78 35
Ratownictwo archiwalne - metody ratowania dokumentów zalanych podczas powodzi
Zobacz również
Archiwum Państwowe w Katowicach Oddział w Bielsku-Białej rozpoczyna inicjatywę pod nazwą „ARCHIDEMIA”. Ma ona na celu popularyzację zasobu archiwalnego za pośrednictwem poczty elektronicznej. Akcja ma na celu wypełnienie „wewnętrznej pustki”, jaka z pewnością powstała po zamknięciu Archiwów dla użytkowników z zewnątrz.
Zobacz również
W związku z trwającą na świecie pandemią, w celu zachowania świadectw tego przełomowego momentu w dziejach, Dyrektor Archiwum Państwowego w Katowicach przedstawia apel Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych:
Zobacz również
W ramach projektu Archiwa Rodzinne Niepodległej prowadzonego przez wszystkie archiwa państwowe Archiwum Państwowe w Katowicach otworzyło dla Państwa punkty konsultacyjne. Możecie w nich Państwo uzyskać informacje dotyczące sposobów gromadzenia, przechowywania i zabezpieczania rodzinnych archiwaliów oraz weryfikacji ich wartości historycznej. Oferujemy również Państwu możliwość przekazania prywatnych kolekcji: dokumentów, listów, zdjęć, celem ich wieczystego zabezpieczenia, tak aby mogły służyć przyszłym pokoleniom.
Zobacz również
30 września 2019 r. w Archiwum Państwowym w Katowicach w godzinach od 12:00 do 19:00 zorganizowane zostały warsztaty poświęcone tematyce Archiwa Rodzinne Niepodległej pod hasłem: Niech szuflada opowiada – poznaj SWOJĄ historię
Zobacz również
Archiwum Państwowe w Katowicach w ramach PW Kultura + Priorytet „Digitalizacja” w edycji na lata 2014-2015 otrzymało dofinansowanie na projekt zatytułowany Dziedzictwo cywilizacyjne w Archiwum Książąt Pszczyńskich.
Zobacz również
Archiwum Państwowe w Katowicach uzyskało dofinansowanie z programu KULTURA+ aplikując projekt (do realizacji w latach 2013-2014) pod tytułem: Wielokulturowy Górny Śląsk w aktach Urzędów Stanu Cywilnego z lat 1874-1910.
Zobacz również
Archiwum Państwowe w Katowicach uzyskało dofinansowanie z programu KULTURA+ aplikując projekt (do realizacji w latach 2012-2013) pod tytułem: Polski Górny Śląsk w latach 1922-1939. Digitalizacja zespołu Sejm Śląski 1922-1939.
Zobacz również
Projekty digitalizacyjne dofinansowane ze środków programu wieloletniego Kultura+, którego operatorem jest Narodowy Instytut Audiowizualny.
Zobacz również
Międzynarodowy Dzień Archiwów Archiwum Państwowe w Katowicach obchodzi w tym roku w szczególny sposób, bowiem mapa Wolnego Stanowego Państwa Pszczyńskiego wykreślona przez Andreasa Hindenberga w 1636 roku została roku wpisana na Polską Listę Krajową Programu UNESCO Pamięć Świata. To już drugi obiekt z Archiwum Państwowego w Katowicach na tej liście, po dokumencie „Akt pamiątkowy objęcia Górnego Śląska przez Rząd Rzeczypospolitej Polskiej podpisany 16 lipca 1922 r. w Katowicach”, który wpisano podczas III edycji w 2018 roku.
Zobacz również
Kontynuując realizację projektu „Archiwa Rodzinne Niepodległej”, zachęcamy Państwa do zapoznania się z naszym powakacyjnym konkursem pod tytułem „Rodzinna Tradycja”. Ma on na celu promowanie nie tylko gromadzenia pamiątek rodzinnych w postaci zdjęć czy listów, ale pragniemy również zaprezentować Państwu, że nie musi być to żmudna praca, ale przede wszystkim rozrywka.
Zobacz również
27 marca 2019 roku o godzinie 17:00 w Bibliotece Publicznej w Czerwionce-Leszczynach przy ul. 3 Maja 15 odbędzie się pierwsze spotkanie z cyklu poświęconego osobom, które wykazały szczególną aktywność publiczną w krzewieniu i obronie idei samorządności na Górnym Śląsku w XX wieku: Oni a idea samorządności na Górnym Śląsku w XX wiek
Zobacz również
W dniu 7 lutego 2019 r. dr Anna Machej - kierownik Oddziału w Cieszynie i Grażyna Przesmycka otrzymały w Pałacu Prezydenckim odznaczenia państwowe. Serdecznie gratulujemy! W tym dniu na Zamku Królewskim odbyła się również uroczystość z okazji setnej rocznicy utworzenia archiwów państwowych.
Zobacz również
Archiwum Państwowe w Katowicach zaprasza na filmik o strasznych losach dokumentu i o tym jak ich można uniknąć.
Zobacz również
Z początkiem 2020 roku Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk” im. Stanisława Hadyny wydał opracowanie Właściciele koszęcińskiego pałacu oraz ich siedziba w okresie od XVII wieku do 1945 roku. Zarys dziejów. Autorzy publikacji Sławomira Krupa (zastępca dyrektora Archiwum Państwowego w Katowicach) i Aleksander Harkawy opisali w niej dzieje obiektu, obecnie będącego siedzibą Zespołu.
Zobacz również
W ramach akcji #zostanwdomu udostępniliśmy darmową wersję (pdf) cyfrową publikacji do pobrania. Zapraszamy do lektury.
Zobacz również
W ramach akcji #zostanwdomu udostępniliśmy darmową wersję cyfrową publikacji. Zapraszamy do lektury.
Autor: Sławomira Krupa
Zobacz również
Redakcja: Anna Kubica, Janusz Mokrosz
Katowice-Rybnik 2017
Zobacz również
B. Kalinowska-Wójcik
Katowice 2015
Zobacz również
Oprac. P. Greiner
Katowice 2015
Zobacz również
B. Kalinowska-Wójcik, M. Węcki
Katowice 2015
Zobacz również
Mirosław Węcki
Katowice 2014
Zobacz również
Red.: Janusz Mokrosz, Mirosław Węcki
Katowice-Rybnik 2014
Zobacz również
Roland Banduch, Piotr Greiner: U źródeł ery industrialnej Śląska (w 250-lecie wydania Prawa Górniczego dla Śląska i Hrabstwa Kłodzkiego oraz utworzenia Wyższego Urzędy Górniczego dla Śląska). Katalog wystawy. Katowice 2019.
Zobacz również
W ramach akcji #zostanwdomu udostępniliśmy darmową wersję (pdf) cyfrową publikacji do pobrania. Zapraszamy do lektury.
Zobacz również
A. Macek, K. Ścisło
Katowice 2018
Zobacz również
P. Hudzik, A. Machej
Katowice 2018
Zobacz również
Pod red. Barbary Kalinowskiej-Wójcik
Katowice 2012
Zobacz również
Jakub Grudniewski, Ryszard Kaczmarek, Mirosław Węcki
Katowice 2011
Zobacz również
Adam Dudek, Ryszard Kaczmarek, Mirosław Węcki
Katowice 2010
Zobacz również
Ryszard Kaczmarek, Mirosław Węcki
Katowice 2009
Zobacz również
Zygmunt Woźniczka
Katowice 2009
Zobacz również
Źródła do dziejów wymiaru sprawiedliwości od XV do XX wieku w zasobie Archiwum Państwowego w Katowicach
Zbigniew Kiereś, Sławomira Krupa, Mirosław Węcki
Katowice 2008
Zobacz również
Tomasz Hajewski, Mirosław Węcki
Katowice 2007
Zobacz również
Materiały do dziejów wielkiej własności ziemskiej na pruskim Górnym Śląsku 1742-1922 w zasobie Archiwum Państwowego w Katowicach
Zdzisław Jedynak, Zbigniew Kiereś
Katowice 2006
Zobacz również
Anna Flaszewska, Beata Gądzik, Tomasz Hajewski, Mirosław Węcki
Katowice 2006
Zobacz również
R. Banduch, P. Greiner
Katowice 2015
Zobacz również
Oprac. Sławomira Krupa
Katowice 2012
Zobacz również
Oprac.: Edward Długajczyk, Piotr Greiner, Sławomira Krupa
Katowice 2011
Zobacz również
Redakcja: Antoni Barciak i Karl Müler
Opava-Opole-Katowice 2011
Zobacz również
Edward Długajczyk
Katowice 2010
Zobacz również
Sumariusz tematyczny do zespołów w Archiwum Państwowym w Katowicach, Staatsarchiv Kattowitz, Archivberatungstelle Oberschlesien Kattowitz
Antonina Staszków
Katowice 2009
Zobacz również
Opracowanie zbiorowe pod redakcją Piotra Matuszka
Warszawa 2007
Zobacz również
Anna Machej, Piotr Matuszek
Katowice 2009
Zobacz również
I. Frołow, B. Małusecki, P. Matuszek, J. Wolanin
Katowice 2012
Zobacz również
Piotr Matuszek, Joanna Szczepańczyk
Katowice 2009
Zobacz również
Archiwum Państwowe w Katowicach posiada w swoim zasobie dużą liczbę dokumentów podpisanych przez postacie, które odznaczyły się w historii nie tylko Górnego Śląska, lecz także Polski i całej Europy. Na wystawie zaprezentowano 59 podpisów należących do władców europejskich, polityków, ludzi kultury, przemysłowców i dowódców wojskowych od XVI do XX wieku.
Zobacz również
Rozwój gospodarczy, przypadający na wiek XIX, pociągnął za sobą zapotrzebowanie na stworzenie możliwie taniego i uniwersalnego sposobu zareklamowania się. Niezastąpiony przy wszelkiej korespondencji, doskonały do druku ofert cenowych i rachunków, okazał się papier firmowy.
Zobacz również
Wystawa Pamięć o powstaniach śląskich w XX wieku. Uczestnicy - Pomniki - Rocznice została przygotowana przez Archiwum państwowe w Katowicach w 2011 roku, roku, w którym obchodzimy 90-tą rocznicę III powstania śląskiego.
Zobacz również
Archiwum Państwowe w Katowicach w ogłoszonym przez Sejmik Województwa Śląskiego Roku Wojciecha Korfantego oraz Roku Polskiej Demokracji uchwalonej przez Senat RP przygotowało wystawę poświeconą temu wybitnemu politykowi pt.: Wojciech Korfanty współtwórca II Rzeczypospolitej.
Zobacz również
W przebogatym zasobie Archiwum Państwowego w Katowicach i jego zamiejscowych oddziałach (m.in. w Gliwicach, Pszczynie, Raciborzu) znaczącą część stanowią materiały wytworzone przez organy szeroko rozumianego wymiaru sprawiedliwości (sądy różnych instancji, prokuratury, notariaty) lub dotyczące tej sfery życia społecznego, a wytworzone przez inne organy władzy państwowej i instytucje lub osoby fizyczne.
Zobacz również
Potężny władca gór Karpat, miał czterech synów: Tatra, Pienina, Beskida i Stoła. Po śmierci ojca, bracia podzielili jego państwo między siebie. Beskid otrzymał krainę ku zachodowi, gdzie pojął za żonę Boranę – władczynię borów i zwierzyny. Mieli oni dwie córki Czarnochę i Białkę, które miały sprawować opiekę nad wodami i rybami oraz syna Łana, opiekującego się łąkami i polami. Po śmierci matki rodzeństwo rozeszło się w różne strony. Łan użyźniał łąki i zasiewał pola, Czarnocha udała się w kierunku łagodnej pochyłości góry, ku południowi i wolnym krokiem zstępowała ze zbocza, a Białka podążyła ku północy i żwawo zbiegała, nie zważając na skały i przepaście.
Zobacz również
W 1772 roku, w wyniku I rozbioru, część terytorium Polski została podzielona pomiędzy Prusy, Austrię i Rosję. W podziale tym Wiśle przypadła po części rola granicy państwowej. Największa polska rzeka rozgraniczała bowiem terytoria Prus i Austrii oraz Rzeczypospolitej. Granica prusko-austriacka na Wiśle rozpoczynała się w okolicach miejscowości Zarzecze, a kończyła w miejscu ujścia Przemszy.
Zobacz również
W pierwszej połowie XIX wieku większość europejskich krajów rozpoczęła planową regulację swoich największych rzek. Dążenia do usystematyzowania koryt rzecznych dotyczyły między innymi Sekwany, Renu, Łaby czy Dunaju. W drugiej połowie tego stulecia zaczęły także powstawać pierwsze plany regulacji Wisły, podzielonej w wyniku traktatów rozbiorowych pomiędzy Austrię i Prusy. Plany te obejmowały również interesujący nas odcinek górnej Wisły.
Zobacz również
Górski charakter rzeki Wisły w górnym jej biegu, nieuregulowane i niezabudowane koryto oraz znaczne opady były przyczyną katastrofalnych w skutkach powodzi, dlatego też już czasach pruskich rozpoczęto prace regulacyjne. Przyczyniło się to do znacznego usystematyzowania koryta, natomiast w dalszym ciągu nie zapobiegało powodziom. Na polecenie Ministerstwa Komunikacji w 1947 roku Dyrekcja Okręgowa Dróg Wodnych w Krakowie, aby stworzyć możliwość zaopatrzenia w wodę Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego oraz zlikwidować zagrożenie powodziowe, rozpoczęła pracę nad budową zbiornika wodnego na rzece Wiśle pod Goczałkowicami. Na miejsce budowy sztucznego jeziora wytypowano teren pomiędzy Strumieniem a Goczałkowicami.
Zobacz również
Niezbędnym elementem regulacji Wisły była budowa mostów i kładek. W górnym odcinku rzeki, ze względu na jej górski charakter znacznie więcej jest drewnianych kładek i pieszych przepraw niż dużych konstrukcji łączących dwa brzegi. Na odcinku od źródeł Wisły do Oświęcimia naliczyć można około 60 różnych przepraw przez rzekę, posiadających ogromne znaczenie komunikacyjne i gospodarcze. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, znaczenia nabrała konieczność stałego połączenia Górnego Śląska ze Śląskiem Cieszyńskim.
Zobacz również
Gród raciborski, bronił przeprawy rzecznej przez Odrę na szlaku handlowym prowadzącym przez Bramę Morawską, m.in. z Czech i Moraw do Krakowa, na Ruś i na Śląsk. Wiadomo, na podstawie badań archeologicznych, że istniał już w XI w. Pierwsza jednak wzmianka o nim pochodzi z kroniki Galla Anonima, który zapisał, że w 1108 r. doszło do zbrojnego starcia między rycerzami Bolesława III Krzywoustego a Morawianami o tę właśnie osadę, które to starcie wygrali woje Krzywoustego, włączając tym samym gród do państwa Piastów.
Zobacz również
Po bezpotomnej śmierci księcia opolskiego Jana II Dobrego Racibórz wraz z całym obszarem księstw opolskiego i raciborskiego przeszedł pod bezpośrednią władzę Habsburgów, panujących na Śląsku od czasu bezpotomnej śmierci króla Czech i Węgier Ludwika II Jagiellończyka, który zginął w 1526 r. w bitwie z Turkami pod Mohaczem. Tereny te stały się odtąd przedmiotem transakcji i zastawu. W latach 1532-1543 oddano je w zastaw protestantowi Jerzemu Hohenzollernowi zwanemu Pobożnym, margrabiemu brandenburskiemu i księciu karniowskiemu, a po nim formalnie do 1553 r. dzierżył je jego syn Jerzy Fryderyk, który za sumę 183.333 guldenów zwrócił je Habsburgom. Cesarz Ferdynand I jeszcze w tym samym 1553 r. przekazał księstwa Izabeli Jagiellonce, a właściwie jej synowi Janowi Zygmuntowi Zapolyi. W zamian Izabela zrzekła się wszelkich praw swoich i swojej rodziny do Węgier i Siedmiogrodu. Jan Zygmunt przyjął tytuł księcia opolskiego i raciborskiego.
Zobacz również
W latach 1645-1666 Racibórz i księstwa opolskie i raciborskie przeszły w ręce polskich Wazów, jako zastaw za pożyczone cesarzowi sumy, z zastrzeżeniem że nie mogą być przyłączone do Korony Polskiej. W 1655 r. w Raciborzu przebywał król polski Jan Kazimierz, który schronił się na Śląsku w czasach tzw. potopu szwedzkiego. W latach 1666-1742 księstwa opolskie i raciborskie znajdowały się już pod bezpośrednimi rządami Habsburgów. XVII wiek dla księstw opolskiego i raciborskiego, to oprócz wojny trzydziestoletniej także narastające zagrożenie ze strony Turcji i sprzymierzonych z nią Tatarów, co było związane z zaangażowaniem Habsburgów w zmagania z Turkami o wpływy na Węgrzech.
Zobacz również
W 1742 roku Racibórz znalazł się w granicach Prus, co pociągnęło za sobą radykalne zmiany w funkcjonowaniu miasta i udział w kolejnych, wyniszczających wojnach. Aby zintegrować nowo zdobyte ziemie z resztą państwa, niezwłocznie zaczęto wprowadzać na Śląsku pruski system administracyjno-podatkowy. W 1743 roku utworzono powiat raciborski, skład którego wszedł zasadniczo cały obszar dawnego księstwa raciborskiego.
Zobacz również
W 1806 roku Prusy zaangażowały się w wojnę z Napoleonem, w której zostały pokonane i zmuszone do podpisania pokoju w Tylży w 1807 roku i zapłacenia Francji ogromnej kontrybucji. W czasie wojny wojska napoleońskie stacjonowały w mieście, które musiało dostarczyć żywności, paszy, pieniędzy, a także przyjąć żołnierzy w swoich domach. W 1807 w Raciborzu na zamku zorganizowano lazaret dla rannych żołnierzy.
Zobacz również
W okres międzywojenny Racibórz i Niemcy weszły zubożałe, nękane się inflacją, strajkami, bezrobociem, szerzącymi się niepokojami i szalejącą grypą hiszpanką. W latach 1922-1924 burmistrzem Raciborza był Hans Piontek, a po nim znany polityk Adolf Kaschny. W 1929 roku rozpoczął się, trwający do roku 1933, tzw. wielki kryzys gospodarczy, który pogłębił tylko narastające wśród społeczeństwa niezadowolenie.
Zobacz również
W marcu 1945 r., wchodząca w skład 1 Frontu Ukraińskiego, 60 Armia Ogólnowojskowa pod dowództwem generała Pawła Kuroczkina oraz posiłkująca ją 4 Armia Pancerna dowodzona przez generała Dymitra Leluszenkę dotarły na przedpola Raciborza. W dniach 30-31 marca 1945 r. miasto, opuszczone przez wojsko niemieckie, zostało zajęte przez czerwonoarmistów. Rozpoczął się rabunek i niszczenie miasta. Podpalano kolejne budynki, wywożono sprzęt z zakładów pracy, muzealia i dobytek ludności, której na ten pierwszy okres nakazano opuścić miasto. W Raciborzu dowództwo sowieckie utworzyło Komendanturę Wojenną, której podlegał cały powiat. Zadaniem Komendantury było zapewnienie dostaw żywności na front i zabezpieczenie tyłów armii, dodatkowo nadzorowała ona wywóz poniemieckiego majątku. Wyłączną władzę w mieście sprawowała przez 1,5 miesiąca. W tym czasie czerwonoarmiści pastwili się dodatkowo nad miejscową ludnością bijąc, mordując i gwałcąc.
Zobacz również
9 maja 1945 r. do Raciborza dotarła pieszo kilkudziesięcioosobowa grupa operacyjna, na czele z pełniącym obowiązki starosty powiatu Ludwikiem Koperczakiem. 9 maja burmistrzem, a później prezydentem w Raciborzu został Paweł Lelonek, który swoją funkcję pełnił do 1948 r. Zorganizował on struktury władzy administracyjnej w mieście.
Zobacz również
Polska, w której granicach znalazł się Racibórz była krajem zależnym od sowieckiej Rosji. Obowiązywała w niej także komunistyczna ideologia i ustrój. Już w 1945 r. organizowano w powiecie raciborskim uroczystości ku czci rocznicy rewolucji bolszewickiej w Rosji. Na terenie Raciborza utworzono struktury Polskiej Partii Robotniczej i Polskiej Partii Socjalistycznej, które w 1948 r. połączyły się tworząc Komitet Miejski Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Partia ta posiadała monopol władzy do 1989 r. i zajmowała się wszystkimi aspektami życia Raciborza, często w skali znacznie większej niż oficjalnie funkcjonujące władze miejskie.
Zobacz również
27 maja 1990 r. w Raciborzu odbyły się pierwsze po drugiej wojnie światowej wolne wybory samorządowe, które przyniosły zdecydowane zwycięstwo Raciborskiemu Komitetowi Obywatelskiemu „Solidarność” oraz Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej NSZZ „Solidarność” Ziemi Raciborskiej. Racibórz wkroczył w okres demokracji.
Zobacz również
Trudno przecenić gospodarcze znaczenie Wisły. Od tysięcy lat służy mieszkańcom ziem obecnej Polski jako źródło wody pitnej oraz bogaty rezerwuar ryb i zwierząt, gromadzących się w jej korycie i wzdłuż jej brzegów. Doniosłą rolę spełnia Wisła w polskim rolnictwie. Wykorzystanie rzeki w tej gałęzi gospodarki przyczynia się do intensyfikacji produkcji rolnej w dorzeczu Wisły. Choć paradoksalnie może także doprowadzić do szkód w uprawach w wyniku lokalnych podtopień lub okresowych powodzi. Na terenie Górnego Śląska Wisła służy również zakładom przemysłowym regularnie pobierającym wodę z rzeki w celach produkcyjnych.
Zobacz również
Źródła Wisły znajdują się w bardzo malowniczym i atrakcyjnym turystycznie Beskidzie Śląskim. Koniec XIX i początek XX wieku to okres, kiedy w lasach wiślańskich bawiła się arystokracja austriacka, w tym przedstawiciele rodu Habsburgów, właścicieli Komory Cieszyńskiej. Stąd wytyczano wtedy liczne leśne ścieżki i drogi, a przede wszystkim budowano schroniska górskie. W 1893 roku niemiecka inteligencja założyła towarzystwo o charakterze turystycznym i sportowym o nazwie Beskidenverein.
