Miasto Bytom w 770. rocznicę nadania praw miejskich. Część I

Bytom, jedno z najstarszych i największych miast Górnego Śląska, otrzymał prawa miejskie w 1254 roku. Dokument potwierdzający to doniosłe wydarzenie nie zachował się do czasów współczesnych, co oznacza, że nie znamy daty dziennej tak istotnej dla historii miasta. Wiadomo natomiast, że Bytom składał się wówczas z grodu zlokalizowanego na Wzgórzu św. Małgorzaty oraz położonej nieopodal osady przedlokacyjnej.

Gród powstał prawdopodobnie z inicjatywy Kazimierza Odnowiciela (1016-1058), a jego potomkowie z dynastii Piastów władali Bytomiem do 1532 r. W tym okresie miasto było siedzibą kasztelana bytomskiego (kasztelania funkcjonowała od 1200 r. do początku XIV w.), natomiast od 1281 r. stało się stolicą odrębnego księstwa bytomskiego.

Po śmierci Jana II Dobrego (ok. 1460-1532) przez ponad dwa stulecia Bytomiem rządzili kolejni władcy z dynastii Hohenzollernów i Hencklów von Donnersmarck. Był to już okres systematycznego upadku miasta, co wiązało się z ciągłymi wojnami prowadzonymi na terenie ziemi bytomskiej oraz zubożeniem okolicznych mieszkańców w wyniku wyczerpania tamtejszych złóż metali, w tym srebra. W 1740 roku wraz z rozpoczynającymi się wojnami śląskimi Bytom przeszedł we władanie Królestwa Prus.

W Archiwum Państwowym w Katowicach przechowywane są dobrze zachowane, niezwykle bogate, materiały źródłowe do opisanego okresu historii miasta Bytomia. Należy ich szukać przede wszystkim w zespołach akt nr 12/645 Akta miasta Bytomia 1412-1580, 1742-1945 oraz 12/650 Zbiór dokumentów byłego Archiwum Miejskiego miasta Bytomia 1477-1951.

Z okazji jubileuszu Bytomia Archiwum prezentuje wybrane dokumenty dotyczące historii miasta.

Nieco szerszą informację o historii Bytomia do roku 1740 znajdziesz poniżej w pliku pdf. 

Autor tekstu: Krzysztof Ścisło

Reprodukcje: Ewelina Kisiel